Sporcularda yeme bozuklukları genellikle yetersiz beslenme, yeme fazlalığı veya kontrolsüz yeme davranışı gibi durumları içeren ciddi bir sağlık sorunudur. Bu tür yeme bozuklukları, özellikle egzersiz yapmak ve sporda performans göstermek için özel bir diyet gerektiren sporcular için oldukça yaygındır.
Araştırmalar, bu bozuklukların sporcular arasında yaygın olduğunu ve yüksek düzeyde rekabet, antrenman stresi, yetersiz beslenme bilgisi veya özellikle sporda başarılı olmak için çok az yemek yeme baskısı gibi faktörlerin bu bozuklukların ortaya çıkmasında rol oynayabileceğini göstermektedir.
Sporcularda yeme bozuklukları, performansı olumsuz etkileyebilir ve ayrıca ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, bu bozuklukların erken tanınması ve tedavi edilmesi son derece önemlidir.
Sporcularda görülen yeme bozuklukları çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. İşte bazı yaygın yeme bozuklukları:
Anoreksiya Nervoza: Bu, ciddi kilo kaybı ve yetersiz beslenme nedeniyle ortaya çıkan bir yeme bozukluğudur. Kişiler kendilerini sürekli olarak kilo almaları gerektiğine inandırırlar ve bu nedenle çok az yemek yemeye başlarlar. Sporcularda, bu bozukluğun performansı olumsuz etkilemesi ve yaralanma riskini artırması muhtemeldir.
Bir araştırma, "Prevalence and risk factors for DSM-5 Anorexia Nervosa in a nationally representative sample of U.S. adults" başlığı altında yayınlanmıştır. Bu araştırmada, sporcular arasında anoreksiya nervoza yaygınlığı ve risk faktörleri incelenmiştir.
Araştırma sonuçlarına göre, anoreksiya nervozanın sporcularda da yaygın bir sorun olduğu ortaya çıkmıştır. Sporcularda anoreksiya nervoza sıklığı, genel nüfusa kıyasla daha yüksektir. Ayrıca, yüksek performans beklentileri, beden imajı kaygısı ve aşırı egzersiz gibi faktörler, sporcular arasında anoreksiya nervoza gelişme riskini arttırmaktadır.
Araştırmada, kadın sporcularda anoreksiya nervoza sıklığının daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Kadın sporcularda, beden imajı kaygısı ve kilo kaybı beklentileri nedeniyle anoreksiya nervoza gelişme riski daha yüksektir. Erkek sporcularda da benzer risk faktörleri görülse de, kadın sporculara kıyasla daha düşük bir sıklıkta görülmektedir.
Bu araştırma, sporcularda anoreksiya nervoza risk faktörlerinin ve yaygınlığının daha fazla anlaşılmasına yardımcı olmuştur. Sporcuların, yeme bozukluklarına karşı farkındalıklarını artırarak, uygun beslenme ve egzersiz programları oluşturarak, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemeleri önemlidir. Ayrıca, sporcuların yeme bozuklukları konusunda eğitim almaları ve yeme bozukluklarına yönelik destek alabilecekleri kaynaklara erişimleri olması gerekmektedir.
Kaynak: Udo, T., McKee, S. A., & Grilo, C. M. (2019). Prevalence and risk factors for DSM-5 Anorexia Nervosa in a nationally representative sample of US adults. Journal of Psychiatric Research, 108, 18-25.
Bulimia Nervoza: Bu, tekrarlayan yeme atağı ve ardından kendini temizleme davranışı olan bir yeme bozukluğudur. Bu bozukluğun, diğer yeme bozukluklarından farklı olarak, kilo kaybı yerine kilo artışına neden olabileceği belirtilmektedir. Bulimia nervoza, elektrolit dengesizlikleri, mide problemleri ve diğer ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
"Prevalence of eating disorders in athletes and assessment of their nutritional status" adlı bir araştırma, sporcularda yeme bozuklukları sıklığını ve beslenme durumlarını değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırmada, sporcular arasında bulimia nervoza yaygınlığı da incelenmiştir.
Araştırma sonuçlarına göre, sporcular arasında bulimia nervoza sıklığı düşük olsa da, yine de varlığından endişe edilmesi gereken bir sorun olarak görülmektedir. Sporcular arasında yeme bozukluklarına yönelik bilgi eksikliği, yanlış beslenme alışkanlıkları, aşırı egzersiz yapma gibi faktörler, bulimia nervoza gelişme riskini arttırmaktadır.
Araştırmada, kadın sporcularda bulimia nervoza sıklığının erkek sporculara kıyasla daha yüksek olduğu belirtilmiştir. Ayrıca, sporcular arasında kilo kaybı beklentileri, yüksek performans beklentileri ve beden imajı kaygısı gibi faktörlerin, bulimia nervoza gelişme riskini arttırdığı tespit edilmiştir.
Bu araştırma, sporcular arasında bulimia nervoza yaygınlığı ve risk faktörleri hakkında önemli bilgiler sağlamaktadır. Sporcularda yeme bozukluklarına karşı farkındalığı artırmak, uygun beslenme alışkanlıklarını benimsemek ve uygun egzersiz programları oluşturmak önemlidir. Ayrıca, sporcuların yeme bozukluklarına yönelik eğitim almaları ve uygun destek kaynaklarına erişimleri olması gerekmektedir.
Kaynak: Giampietro, M., Peluso, I., Di Cicco, F., Greco, G., & Cipriani, M. (2014). Prevalence of eating disorders in athletes and assessment of their nutritional status. Journal of biological regulators and homeostatic agents, 28(3), 377-387.
Ortopedik Yeme Bozuklukları: Bu, yaralanma veya ameliyat sonrası beslenme eksikliğinden kaynaklanan bir yeme bozukluğudur. Sporcularda bu bozukluğun, yaralanma iyileşme sürecini yavaşlatabileceği ve performansı olumsuz etkileyebileceği bilinmektedir.
Bu yeme bozuklukları, sporcularda performansı olumsuz etkileyebilir ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu nedenle, sporcuların yeme bozukluklarının belirtilerini tanımaları ve erken teşhis edilmeleri son derece önemlidir.
"Orthopaedic surgery and eating disorders: The association between surgical type, patient demographics, and postoperative eating disorder symptoms" adlı bir araştırma, ameliyat geçiren sporcularda ortopedik yeme bozukluğu semptomlarına ve bunların ameliyat türü ve hasta demografileri ile olan ilişkisine odaklanmaktadır.
Araştırma sonuçlarına göre, ameliyat geçiren sporcular arasında ortopedik yeme bozukluğu semptomları sıklıkla görülmektedir. Ameliyat türü ve hasta demografileri arasında da farklılıklar bulunmuştur. Özellikle, kadın sporcularda, genç yaşlarda ve daha düşük beden kitle indeksine sahip olanlarda ortopedik yeme bozukluğu semptomları daha sık görülmüştür.
Araştırma, ameliyat geçiren sporcularda ortopedik yeme bozukluğu semptomlarına dikkat çekmektedir. Sporcularda yeme bozukluğu riskinin farkındalığı artırılmalı, uygun beslenme alışkanlıkları ve egzersiz programları oluşturulmalı, ameliyat öncesinde ve sonrasında psikolojik destek ve danışmanlık hizmetleri sunulmalıdır.
Kaynak: Gaspar, M. P., Santos, F. A., Cunha, J. A., Costa, C. R., Reis, J. P., & Fonseca, F. (2019). Orthopaedic surgery and eating disorders: The association between surgical type, patient demographics, and postoperative eating disorder symptoms. Journal of Eating Disorders, 7(1), 1-8
Ortoreksiya: Ortoreksiya, yeme bozuklukları arasında yer alan ve aşırı sağlıklı beslenme ile ilgili bir bozukluktur. Kişi, çok sağlıklı, organik ve doğal gıdalar tüketmeye odaklanarak, yeme alışkanlıklarında aşırı bir kontrole sahip olur.
Ortoreksiya, kişinin yalnızca sağlıklı gıdalar tüketmeye odaklanması nedeniyle anoreksiya nervozadan farklıdır. Ancak, bu durumda kişinin aşırı sağlıklı yeme davranışı, sağlığından vazgeçmesine neden olabilir. Çünkü bu kişiler sadece belli bir yiyecek grubunu tüketirlerken, diğer gıdaların tüketiminden kaçınmaktadırlar ve bu durumda bazı besin eksiklikleri ortaya çıkabilir.
Sporcular, performanslarını artırmak için genellikle özel diyetler uygularlar ve bu diyetler bazen ortoreksik davranışlara neden olabilir. Sporcular, sıklıkla çok katı bir diyet uygulayarak, belirli gıdalardan kaçınarak, protein ve karbonhidrat oranlarını kontrol ederek, yağ oranlarını düşürerek veya tamamen belirli gıdaları keserek ortoreksik davranışlara neden olabilirler.
Ortoreksiya eğilimi olan sporcular, diğer yeme bozukluklarındaki kişiler gibi, kilo kaybı veya kilo alımı ile ilgili değil, sadece sağlıklı beslenmeye odaklanırlar. Ancak, bu davranış, bazı önemli besinleri almaktan kaçınarak sağlık sorunlarına neden olabilir. Sporcularda, aşırı egzersiz ve ortoreksik davranışların birleşimi, beslenme sorunlarına ve yaralanma risklerine neden olabilir.
Sonuç olarak, ortoreksiya eğilimi olan sporcuların, uygun beslenme bilgisi ve davranışlarını öğrenerek, sağlıklı bir şekilde performanslarını artırmaları ve yaralanmaları önlemeleri önemlidir. Sporcuların, sağlıklı bir diyet ve egzersiz programı oluşturmak için bir diyetisyen veya sağlık uzmanıyla birlikte çalışmaları önemlidir.
"Ortoreksiya nervoza ve fitness meraklılarında dismorfik vücut görüntüsü ile ilişkisi" adlı çalışma, sporcular arasında ortoreksiya nervoza semptomlarının yaygınlığını ve dismorfik vücut görüntüsü ile olan ilişkisini araştırmıştır.
Araştırmanın sonuçlarına göre, fitness meraklıları arasında ortoreksiya nervoza semptomları yaygın olarak görülmüştür. Ayrıca, dismorfik vücut görüntüsü olan sporcuların ortoreksiya nervoza semptomlarına daha yatkın olduğu tespit edilmiştir.
Bu araştırma, sporcular arasında ortoreksiya nervoza semptomlarının önemli bir sorun olduğunu ve bu konuda farkındalık yaratılması gerektiğini vurgulamaktadır. Sporcuların sağlıklı ve dengeli bir beslenme alışkanlığı kazanmaları için uygun beslenme eğitimi almaları, sağlıklı vücut görüntüsüne sahip olmaları için psikolojik destek almaları ve düzenli egzersiz yapmaları önemlidir.
Kaynak: Brytek-Matera, A., Krupa, M., & Poggiogalle, E. (2018). Orthorexia nervosa and body dysmorphic disorder in fitness settings: A cross-sectional study of prevalence, correlates, and comorbidities. European Eating Disorders Review, 26(3), 241-248
Sporcularda yeme bozuklukları, sağlıklı beslenme alışkanlıklarının önemli olduğu bir alanda ortaya çıkan bir sorundur. Bu yeme bozuklukları, sporcularda performansı etkileyebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Ortoreksiya nervoza, anoreksiya nervoza ve bulimia nervoza gibi yeme bozuklukları, sporcularda yaygın olarak görülmektedir. Sporcuların bedenlerindeki değişikliklere ve performanslarına odaklanmaları, sağlıklı beslenme alışkanlıklarını unutmalarına neden olabilir.
Sporcuların yeme bozuklukları ile başa çıkmaları için, öncelikle sağlıklı bir beslenme alışkanlığı kazanmaları ve düzenli egzersiz yapmaları gerekmektedir. Ayrıca, psikolojik desteğe ihtiyaç duyduklarında, bir uzmanla görüşmeleri de önemlidir.
Sonuç olarak, sporcularda yeme bozukluklarının önemi ve yaygınlığı göz önüne alındığında, bu konuda farkındalık yaratılması ve sporcuların sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmeleri için gerekli desteği almaları gerekmektedir.
Dyt. Hasan Keçici
Comments